ajstarsze £lady osadnictwa ludzkiego na obszarze dzisiejszego Wroc│awia pochodz╣ z m│odszej epoki kamiennej (4000-1800 p.n.e.), pod koniec za£ pierwszego tysi╣clecia naszej ery na ostrowie pomiΩdzy odga│Ωzieniami Odry powsta│ gr≤d obwarowany wa│em drewniano - ziemnmym. By│ to g│≤wny o£rodek polityczno-gospodarczy s│owia±skiego plemienia îlΩ┐an i zarazem siedziba ksiΩcia. Na wsch≤d od grodu ukszta│towa│o siΩ r≤wnie┐ otoczone umocnieniami obronnymi podgrodzie. Sw≤j rozw≤j w du┐ym stopniu zawdziΩcza ≤wczesny Wroc│aw po│╣czeniu na skrzy┐owaniu wa┐nych szlak≤w miΩdzynarodowych: szlaku bursztynowego prowadz╣cego z po│udnia na wybrze┐e Ba│tyku oraz drugiego - z Rusi Kijowskiej ku zachodowi. Nazwa Wroc│aw, wywodz╣ca siΩ od staropolskiego imienia Wrocis│aw, pojawia siΩ Po raz pierwszy w 1000 r. z okazji utworzenia tu przez Boles│awa Chrobrego biskupstwa, jednego z trzech biskupstw opr≤cz krakowskiego I ko│obrzeskiego podleg│ych metropolii gnieƒnie±skiej. Wkr≤tce po ustanowieniu biskupstwa powsta│a obok grodu, tak┐e na ostrowie (nazwanym p≤ƒniej Tumskim), katedra, a w pobli┐u niej zesp≤│ innych budowli nale┐╣cych do kurii. Wroc│aw sta│ siΩ jednym z najwa┐niejszych o£rodk≤w gospodarczych I obronnych wczesno-£redniowiecznego pa±stwa Piast≤w. W 1017 r. przebywa│ w grodzie na Ostrowie Tumskim Boles│aw Chrobry, czujnie obserwuj╣cy skuteczn╣ obronΩ Niemczy, oblΩ┐onej przez wojska cesarza niemieckiego Henryka II. Dalszy rozw≤j terytorialny miasta datuje siΩ od XII w. Ju┐ przed 1149 r. podjΩto na Wyspie Piaskowej budowΩ klasztoru przeznaczonego dla augustian≤w. Jego fundatorem by│ Piotr W│ostowic, kt≤ry obok swego dworzyszcza w O│binie, po│o┐onym na p≤│noc od Ostrowa Tumskiego, wzni≤s│ tak┐e wielkie opactwo objΩte przez sprowadzonych spod Krakowa benedyktyn≤w. Najszybciej jednak rozwija│o siΩ  osadnictwo na Lewym brzegu Odry, gdzie najprawdopodobniej ju┐ w drugiej po│owie XlI w. (wg J. Rozpedowskiego ok. 1220 r.), w miejscu, gdzie dzi£ wznosi siΩ  gmach g│≤wny uniwersytetu - powsta│a nowa siedziba Piast≤w, kt≤rzy przenie£li siΩ  do niej ze starego zamku na Ostrowie Tumskim. Z kolei du┐a osada z centrum (rynkiem), kt≤re stanowi dzi£. Nowy Targ, istnia│a ju┐ na pocz╣tku XIII w. miΩdzy mostem Piaskowym a po£wieconym w 1112 r. ko£cio│em îw. Wojciecha. Wed│ug niekt≤rych badaczy na I. dwudzieste lub trzydzieste tego stulecia, a zatem tez na czasy Henryka Brodatego (1163-1238), przypada ponadto powstanie dzisiejszego rynku, ulic odchodz╣cych z jego naro┐nik≤w I pl. Solnego. Wtedy r≤wnie┐ wzniesione zosta│y dwa ko£cio│y lewobrze┐nego miasta: îw. Marii Magdaleny I îw. El┐biety. Nie wyklucza siΩ, ┐e prawo wzorowane na zasadach magdeburskich nada│ ksi╣┐Ω wroc│awianom ju┐ w 1211 r. Z kolei pierwsza lokacja Wroc│awia datowana jest na 1226 r. Najazd tatarski w 1241 r. spowodowa│ zniszczenie lewobrze┐nego miasta: ocala│y jedynie ostrowy, kt≤rych wr≤g nie zdo│a│ zdobyµ. W tym samym roku lub na pocz╣tku 1242 r. nast╣pi│a druga lokacja miasta. W tym te┐ czasie Wroc│aw, bΩd╣cy poprzednio stolic╣ rozleg│ej dzielnicy îl╣skiej, na skutek podzia│u miΩdzy syn≤w poleg│ego pod Legnic╣ w bitwie z Tatarami Henryka II Pobo┐nego, sta│ siΩ  stolic╣ ksiΩstwa wroc│awskiego. NastΩpnym wa┐nym aktem prawnym, wystawionych przez Henryka III, by│o nadanie miastu w 1261 r. prawa magdeburskiego.

d ok. 1260 r. najpewniej do schy│ku XIII w. trwa│a budowa pierwszych mur≤w obronnych miasta z 39 wie┐ami i kilkoma bramami (mim. O│awsk╣, îwidnick╣ i Miko│ajsk╣ ). W 1263 r. Henryk III za│o┐y│ w rejonie dzi£. ul. J. E. Purkyniego i pl. Polskiego Nowe Miasto, bΩd╣ce samodzielnym organizmem administracyjno-gospodarczym. Nie zachowa│o ono jednak d│ugo swej niezale┐no£ci; w 1327 r. zosta│o w│╣czone do Wroc│awia. Na ten okres przypada te┐ rozw≤j przestrzenny miasta w kierunku po│udniowym i zachodnim oraz budowa nowego pasa mur≤w po wewnΩtrznej stronie zachowanej w wiΩkszo£ci do dzi£. fosy miejskiej (1299-1351). Pod rz╣dami Piast≤w, w wyniku przyznawanych przez nich mieszczanom przywilej≤w, Wroc│aw przezywa sw≤j pomy£lny okres. Z tamtych czas≤w pochodz╣ istniej╣ce do dzi£ liczne monumentalne, g│≤wnie sakralne budowle gotyckie, jak katedra îw. Jana Chrzciciela, ko£cio│y îw. Jakuba (obecnie îw. Wincentego), îw. Krzy┐a i in. W 1318 r. Wroc│aw mia│ ok. 13500 mieszka±c≤w, co stawia│o go w rzΩdzie najwiΩkszych miast Europy £rodkowej. W 1335 r., na mocy testamentu Henryka VI, ostatniego mΩskiego przedstawiciela rodu wroc│awskich Piast≤w, miasto wraz z ca│ym ksiΩstwem wroc│awskim przesz│o pod panowanie Czech. Mimo jednak zwalczania d╣┐e± bp. Nankiera do utrzymania zwi╣zk≤w z Polsk╣ oraz wzrostu ┐ywio│u niemieckiego Wroc│aw nadal │╣czy│y z Polsk╣ o┐ywione kontakty handlowe i kulturalne. Wyrazem tego by│a choµby du┐a liczba m│odzie┐y wroc│awskiej i w og≤le îl╣skiej studiuj╣cej na wszechnicy krakowskiej. W tym okresie Wroc│aw by│ miastem szeroko znanym w Europie Zachodniej, z kt≤rej wieloma wa┐nymi o£rodkami prowadzi│ o┐ywion╣ wymianΩ handlow╣. W mie£cie (a w niepor≤wnywalnie wiΩkszym stopniu, i to do pocz╣tk≤w XIX w., na podwroc│awskiej wsi) utrzymywa│a siΩ  ludno£µ polska, zaznaczaj╣ca sw╣ obecno£µ udzia│em w niepokojach spo│ecznych XV w. Nie da│y rezultatu wysi│ki Kazimierza Wielkiego, kt≤ry d╣┐╣c do odzyskania îl╣ska poprowadzi│ w 1348 r. dwie wyprawy na Wroc│aw, podobnie jak nie wykorzysta│ szansy przywr≤cenia îl╣ska Polsce W│adys│aw Jagie││o przyby│y w 1404 r. Do Wroc│awia na po£wiecone tej kwestii spotkanie z czeskim Wac│awem IV. Niemniej, mimo kilkuwiekowego oderwania îl╣ska od Macierzy, diecezja wroc│awska mia│a podlegaµ metropolii gnieƒnie±skiej a┐ do 1821 r.; odt╣d by│a poddana bezpo£redniej w│adzy Stolicy Apostolskiej. »ywe zwi╣zki ekonomiczne I kulturalne Wroc│awia z Polsk╣ utrzymywa│y siΩ  tak┐e Po jego przejΩciu we w│adanie Habsburg≤w (1526). Jednocze£nie nadal odgrywa│a sw╣ role nap│ywaj╣ca z okolicznych wsi ludno£µ polska, czego rezultatem byty dzia│aj╣ce w mie£cie szko│y polskie, kazania g│oszone w tym jΩzyku w ko£cio│ach czy wydawane przez miejscowe oficyny druki polskie. Okresem upadku gospodarczego Wroc│awia by│a wojna 30-letnia (1618-1648) oraz epidemie cholery w I. 1625 11633. o ponownym o┐ywieniu mo┐na m≤wiµ dopiero na prze│omie XVII i XVIII w., kiedy to zaczΩty dzia│aµ pierwsze manufaktury, rozwija│y siΩ  przedmie£cia, powsta│y liczne godne uwagi budowle barokowe oraz w 1702 r. akademia jezuicka (dwuwydzla│owy uniwersytet). Przej£cie w 1741 r. pod w│adze Prus przynios│o zmienne koleje los≤w miasta, kt≤re utraci│o sw╣ prawn╣ odrΩbno£µ i samorz╣d. O prze│amaniu zastoju I okresowych regres≤w mo┐na m≤wiµ dopiero od ko±ca XVIII w. W wyniku zburzenia na rozkaz Napoleona fortyfikacji miejskich i jednocze£nie realizacji ustawy o miastach w I. 1808-1839 nast╣pi│o formalne zr≤wnanie prawne przedmiesci z miastem, oznaczaj╣ce nowy etap jego ekspansji terytorialnej. Wa┐nym wydarzeniem by│o tak┐e przeksztatcenie w 1811 r. akademii jezuickiej w uniwersytet pa±stwowy. Liczba mieszka±c≤w wynosz╣ca w 1808 r. 64500,  przekracza│a w 1849 r. 104 tys., a w 1898 r. siΩgnΩ│a 400 tys. By│ to okres szybkiego rozwoju przemys│u, datuj╣cy siΩ ju┐ od otwarcia Kolei G≤rno£l╣skiej w l. 1842-1845. W mie£cie stale dzia│a│y liczne organizacje polskie. W architekturze monumentalnej zaznaczy│ siΩ ≤w okres powstaniem wielu budowli, zw│aszcza sakralnych, utrzymanych w duchu historyzmu. Liczba ludno£ci polskiej po I wojnie £wiatowej wynosi│a ok. 20 tys. NiechΩtny b╣dƒ wrΩcz wrogi stosunek do niej czΩ£ci szowinistycznie nastawionej spo│eczno£ci niemieckiej po odzyskaniu przez PolskΩ niepodleg│o£ci w 1918 r. przerodzi│ siΩ w fale prze£ladowa± Polak≤w w okresie hitlerowskim, kiedy to zw│aszcza dzia│acze patriotyczni, w tym Zwi╣zku Polak≤w w Niemczech, byli wiΩzieni oraz mordowani skrytob≤jczo b╣dƒ w obozach koncentracyjnych. Liczba Polak≤w przebywaj╣cych we Wroc│awiu na przymusowych robotach pod koniec II wojny îwiatowej siΩga│a 35 tys. W wyniku oblΩ┐enia od 16 II do 6 V 1945 r. Zniszczone w 70/o-80% miasto wr≤ci│o do Polski. Zacz╣│ siΩ nowy okres w 1000-tetnich dziejach Wroc│awia. Okres organizowania polskiej administracji, odbudowy I dalszego rozwoju. Obecnie miasto ma 640 tys. mieszka±c≤w.